Activiteiten & Uitstappen in 2015: MONS Capitale Européenne 2015 & Grand Hornu Expo "L'Homme, le dragon et la mort"

Mons is dit jaar de hoofdstad van de creativiteit met een massa culturele en artistieke evenementen, nieuwe musea en grootse projecten.
Het jaar wordt gekenmerkt door 4 belangrijke momenten met als thema l'éblouissement, le grand déballage, l'été enflammé en la renaissance.

On eerste bezoek is aan het MAC op de site van Le Grand Hornu om de tentoonstelling 'De man, de draak en de dood' over de Glorie van Sint-Joris te bezoeken.

In 2012 werd le Grand-Hornu, een van de belangrijkste mijnsites in Wallonië, opgenomen op de lijst van UNESCO werelderfgoed.

200 jaar avant-garde... vat le Grand Hornu samen. Het voormalige mijncomplex is een afspiegeling van 19de-eeuwse industrie op een uur van Brussel en is het resultaat van een echt stadsproject. Het opmerkelijke complex werd opgetrokken in neoklassieke stijl en omvat het industriële mijncomplex, de arbeiderswijk en de woningen van de bestuurders.

Giuseppe Penone (63), uit de kring van de arte povera, sculpteert bomen zo dat hun inwendige structuur bloot komt te liggen. Hij toont ze als deel van een natuurlijk universum, op gelijke voet met andere, menselijke levensvormen. Monumentale actoren in de eeuwige cyclus van stofwisseling.

Penone snijdt, pelt en polijst het hout zonder de basisvorm van de boom aan te tasten. Als gestalten lijken bomen hem immers sowieso volwaardige sculpturen. Soms verdubbelt hij hun vormen in brons, met respect voor de puurheid van hun natuur.

Op de historische mijnsite van Le Grand-Hornu installeerde hij nu de fontein 'Bifurcazione', een horizontaal uitgestrekte bronzen stronk.

Op een vertakking zit de afdruk van een hand met gespreide vingers waaruit water sijpelt. Het loopt in de bodemloze put waarin anderhalve eeuw lang mannen afdaalden om erts boven te halen.

Wij krijgen een inleiding door Manfred Sellink, co-curator van de tentoonstelling
"L'Homme, le dragon et la mort" of
De verering van Sint Joris.

Vertrekkend vanuit een verduidelijkende dialoog tussen de kunstwerken en hun historische context toont deze tentoonstelling op welke manier de iconografie van Sint Joris en de draak altijd een sterke motor is geweest voor de Europese verbeelding. De tentoonstelling laat u een selectie van werken (schilderijen, beeldhouwwerken, tekeningen, miniaturen ..) ontdekken die de heilige op verschillende manieren afbeelden. Ze beschouwt de wijze waarop Sint Joris en de draak door tijdgenoten worden gezien als een voedingsbodem voor de verschillende gevechten van de mens tegen vijandige krachten en, waarschijnlijk belangrijker, van de mens tegen zichzelf in de bevestiging van zijn lotsbestemming.

De verering van Sint Joris kende een aanzienlijk succes en zijn faam reikte tot in alle delen van de Westerse wereld. Hij werd het embleem van landen en gebieden in Europa, zoals Engeland, Portugal, Catalonië en Aragon. Sint Joris was een polysemische figuur die ook de beschermheilige was van verschillende gildes, allerlei ordes en verschillende Europese steden die onder zijn bescherming werden geplaatst.

Daaruit zijn talrijke afbeeldingen ontstaan die bewaard zijn in de grootste Europese collecties, evenals vele verwijzingen in de volkstradities die tot op vandaag een immaterieel erfgoed vormen dat ook aan bod komt in deze tentoonstelling.

Vier hedendaagse kunstenaars werden uitgenodigd om weer te geven hoe deze mythe tot op heden zijn volle betekenis heeft behouden: David Claerbout, Giuseppe Penone, Luc Tuymans en Angel Vergara Santiago.

Schilderkunst, aldus Luc Tuymans, ‘gaat altijd over wat er niet is’. Tuymans gebruikte een beeld uit een super-8-film die hij in de jaren 1980 opnam in de rotonde van Waterloo. Het schilderij brengt een afwezigheid in beeld: die van de sleutelfiguren van de legende, wat overblijft is een grauwe hemel boven een horizon zonder uitzicht, en de spookachtige silhouetten van vijf toeschouwers, waarvan er één duidelijk op een reling leunt.

Giuseppe Penone "Pelle di grafite – riflesso d’ambra"

Sint-Joris in verluchtingen en miniaturen

Simon Marmion (1425-1489)
Sint-Joris en de draak.

"Het martelaarschap van Sint-Joris"
Anoniem wandtapijt uit de geschiedenis van de Heilige Joris

Sint-Joris © Johann Michael Schaller, rond 1680-1750,
lindehout, oorspronkelijk beschilderd, 183 × 108,5 × 60 cm, rond 1725.

Sint-Joris met de prinses en de Heilige Louis de Toulouse
door Tintoretto

Sint-Joris bevecht de draak - Tilman Riemenschneider ?

Sint-Joris bevecht de draak - Tilman Riemenschneider

De legende van Sint-Joris (naar Lanceloot Blondeel) Groeninge

Hans Rottenhammer "De marteldood van Sint-Joris" (naar Veronese)

Luca Signorelli "Sint-Joris en de draak"

Na onze lunch in de cafetaria van Grand Hornu rijden we naar het centrum van Mons, met een eerste bezoek aan het nieuwe muziekcentrum Arsenic.
De oude brandweerkazerne aan de Rue de Nimy is omgevormd door de architecten Holoffe & Vermeersch.

De concertzaal ARSONIC, kan 250 luisteraars ontvangen. Muziek en poëzie komen er tot leven in al hun artistieke vormen. De uitzonderlijke akoestiek van de ruimte en de ultramoderne regiekamer laten zeer nauwkeurige opnames

toe.

We vinden er het ritme van een rustig leven terug, tussen de tentoonstellingen in de Passage des Rumeurs (Geluidengalerij) en de rust in de Chapelle du Silence (Stiltekapel)

Ons volgend bezoek is aan La Maison Losseau

Dit huis van advocaat Léon Losseau, "37, rue de Nimy", gebouwd in de stijl van Victor Horta door architect Paul Saintenoy, is het beste voorbeeld van het moderne huis uit de periode onmiddellijk voor de oorlog (1899-1910). Dit opmerkelijke huis, dat het heersende conformisme uit die tijd mijdt, combineert verschillende stijlen. Dit huis uit de 18e eeuw is een waar juweel van de Art Nouveau.

Een literair café

De literatuur krijgt een eigen, bijzonder inspirerende stek met deze herberg in de tuinen van het Maison Losseau en zijn art-nouveaudecor. U vindt er een tijdelijke boekwinkel, een bar, een leesclub, een literaire ontmoetingsplek en een klein podium voor “unplugged” optredens.

In dit gebouw naast het originele huis, is o.m. een museum & een literair café ingericht .

Arthothèque

In de kapel van het Ursulinenklooster, een opvallend voorbeeld van klassieke architectuur van het begin van de 18e eeuw, erkend als beschermd erfgoed, wordt het stadserfgoed van Mons bewaard.

Alle werken en activiteiten die tot het erfgoed behoren, worden er in ondergebracht.

Als onderdeel van de 'Pôle muséal' worden alle stadscollecties er gehuisvest.

Het centrum doet tegelijkertijd dienst als magazijn, onderzoekscentrum en restauratie- en studiecentrum voor het erfgoed. Boven op de functie van het centrum als magazijn, promoot de Arthoteek eveneens het erfgoed van Mons.

Enerzijds wordt het erfgoed via een virtuele Arthoteek beschikbaar gesteld. Anderzijds wordt het mysterie achter de ‘verborgen’ museumberoepen ontsluierd.

Deze “Big Data” worden beheerd in de Artotheek, dat kan beschouwd worden als een “Museum Lab”.

Het is toegankelijk voor iedereen en streeft ernaar de digitale werken van de Stad Mons aan het publiek te laten zien, op een levendige en gemeen- schappelijke manier; een volledige onderdompeling van het grote publiek. Deze missies maken deze plek volledig uniek in de Federatie Wallonië Brussel.

De promotie van het erfgoed van Mons vormt hierbij één van de essentiële taken.

Dankzij de digitale revolutie kunnen we deze verborgen schatten op een nieuwe manier waarderen. Meer dan 6000 stukken van het erfgoed werden al genummerd, geïnventariseerd en gedocumenteerd.

Ons volgend bezoek is aan het Musée du Doudou

In de Tuin du Mayeur, in hartje Mons, bevindt zich sinds de lente van dit jaar het Museum van de Doudou.

Het museum is gewijd aan de Ducasse van Mons, sinds 2005 door de Unesco erkend als immateriaal erfgoed.

Je wordt er als het ware ondergedompeld in het legendarische gevecht tussen Sint-Joris en de Draak.  

In de uitnodigende ruimte ontdek je een uitzonderlijk erfgoed dat op verschillende manieren in de kijker wordt gezet: historisch, antropologisch, wetenschappelijk, artistiek, door een religieuze of lekenbril. Zwevend tussen realiteit en fictie leer je de verschillende aspecten van dit universele en eeuwenoude verhaal beter begrijpen en waarderen. 

De Ducasse de Mons is een eeuwenoud folkloristisch feest waar jaarlijks op de eerste zondag na Pinksteren heel wat kijklustigen op afkomen. Het feest van Doudou, zo genoemd in de volksmond naar een lied dat tijdens de feestelijkheden wordt gespeeld, is sinds 2005 erkend als Unesco-Werelderfgoed.

De Ducasse bestaat uit twee opvoeringen: Het Spel van Sint-Waltrudis, met de processie en dienst in de Collegiale en daarna de Lumeçon, het gevecht van de heilige Sint Joris, symbool van het goede en de draak, symbool van het kwade waar de toeschouwers ook al een bepalende rol spelen.

Sint-Waltrudis en haar dochters (15e eeuw)
Collectie Schat van de Collegiale Ste-Waudru

Gravure uit de 19e eeuw

De foto's over de Ducasse hieronder heb ik overgenomen uit internet.

Het schrijn met de relieken van Sint-Waldetrudis, de stichtster en beschermheilige van de stad, wordt in een optocht met een gouden praalwagen meegevoerd.

Aan het einde van de processie moet de kasseihelling van St-Waldetrudis (max. hellingsgraad 20%) naast de stiftskerk bedwongen worden. Lukt het niet om in één keer de koets naar de top te duwen, zal mogelijk onheil over de stad komen. Vandaar de traditie dat vele inwoners meehelpen de kar naar boven te duwen.